‘‘เตเนวาหํ สตคุณโต, สุขุมาโล สุเขธิโต;
อปิ จ ทานํ ปริปูเรนฺโต, เอวํ ตสฺส อทาสห’’นฺติฯ
สงฺขจริยํ ทุติยํฯ
3. กุรุราชจริยา
[20]
‘‘ปุนาปรํ ยทา โหมิ, อินฺทปตฺเถ [อินฺทปตฺเต (สี. ก.)] ปุรุตฺตเม;
ราชา ธนญฺจโย นาม, กุสเล ทสหุปาคโตฯ
[21]
‘‘กลิงฺครฏฺฐวิสยา, พฺราหฺมณา อุปคญฺฉุ มํ;
อายาจุํ มํ หตฺถินาคํ, ธญฺญํ มงฺคลสมฺมตํฯ
[22]
‘‘‘อวุฏฺฐิโก ชนปโท, ทุพฺภิกฺโข ฉาตโก มหา;
ททาหิ ปวรํ นาคํ, นีลํ อญฺชนสวฺหยํฯ
[23]
‘‘‘น เม ยาจกมนุปฺปตฺเต, ปฏิกฺเขโป อนุจฺฉโว;
มา เม ภิชฺชิ สมาทานํ, ทสฺสามิ วิปุลํ คชํ’ฯ
[24]
‘‘นาคํ คเหตฺวา โสณฺฑาย, ภิงฺคาเร [ภิงฺกาเร (สี.)] รตนามเย;
ชลํ หตฺเถ อากิริตฺวา, พฺราหฺมณานํ อทํ คชํฯ
[25]
‘‘ตสฺส นาเค ปทินฺนมฺหิ, อมจฺจา เอตทพฺรวุํ;
‘กิํ นุ ตุยฺหํ วรํ นาคํ, ยาจกานํ ปทสฺสสิฯ
[26]
‘‘‘ธญฺญํ มงฺคลสมฺปนฺนํ, สงฺคามวิชยุตฺตมํ;
ตสฺมิํ นาเค ปทินฺนมฺหิ, กิํ เต รชฺชํ กริสฺสติฯ
[27]
‘‘‘รชฺชมฺปิ เม ทเท สพฺพํ, สรีรํ ทชฺชมตฺตโน;
สพฺพญฺญุตํ ปิยํ มยฺหํ, ตสฺมา นาคํ อทาสห’’’นฺติฯ
กุรุราชจริยํ ตติยํฯ
4. มหาสุทสฺสนจริยา
[28]
‘‘กุสาวติมฺหิ นคเร, ยทา อาสิํ มหีปติ;
มหาสุทสฺสโน นาม, จกฺกวตฺตี มหพฺพโลฯ
[29]
‘‘ตตฺถาหํ ทิวเส ติกฺขตฺตุํ, โฆสาเปมิ ตหิํ ตหิํ;
‘โก กิํ อิจฺฉติ ปตฺเถติ, กสฺส กิํ ทียตู ธนํฯ
[30]
‘‘‘โก ฉาตโก โก ตสิโต, โก มาลํ โก วิเลปนํ;
นานารตฺตานิ วตฺถานิ, โก นคฺโค ปริทหิสฺสติฯ
[31]
‘‘‘โก ปเถ ฉตฺตมาเทติ, โกปาหนา มุทู สุภา’;
อิติ สายญฺจ ปาโต จ, โฆสาเปมิ ตหิํ ตหิํฯ
[32]
‘‘น ตํ ทสสุ ฐาเนสุ, นปิ ฐานสเตสุ วา;
อเนกสตฐาเนสุ, ปฏิยตฺตํ ยาจเก ธนํฯ
[33]
‘‘ทิวา วา ยทิ วา รตฺติํ, ยทิ เอติ วนิพฺพโก;
ลทฺธา ยทิจฺฉกํ โภคํ, ปูรหตฺโถว คจฺฉติฯ
[34]
‘‘เอวรูปํ มหาทานํ, อทาสิํ ยาวชีวิกํ;
นปาหํ เทสฺสํ ธนํ ทมฺมิ, นปิ นตฺถิ นิจโย มยิฯ
[35]
‘‘ยถาปิ อาตุโร นาม, โรคโต ปริมุตฺติยา;
ธเนน เวชฺชํ ตปฺเปตฺวา, โรคโต ปริมุจฺจติฯ
[36]
‘‘ตเถวาหํ ชานมาโน, ปริปูเรตุมเสสโต;
อูนมนํ ปูรยิตุํ, เทมิ ทานํ วนิพฺพเก;
นิราลโย อปจฺจาโส, สมฺโพธิมนุปตฺติยา’’ติฯ
มหาสุทสฺสนจริยํ จตุตฺถํฯ
5. มหาโควินฺทจริยา
[37]
‘‘ปุนาปรํ ยทา โหมิ, สตฺตราชปุโรหิโต;
ปูชิโต นรเทเวหิ, มหาโควินฺทพฺราหฺมโณฯ
[38]
‘‘ตทาหํ สตฺตรชฺเชสุ, ยํ เม อาสิ อุปายนํ;
เตน เทมิ มหาทานํ, อกฺโขพฺภํ [อกฺโขภํ (สฺยา. กํ.)] สาครูปมํฯ
[39]